Vuurgoudhaan

Introductie

De vuurgoudhaan is een prachtig gekleurd klein vogeltje dat in vergelijking met de goudhaan iets vaker in gemengd bos voorkomt.

De verbluffende schoonheid van een vuurgoudhaan. Fotograaf: Daniele Occhiato

Kenmerken

Een vuurgoudhaan is een heel aandoenlijk en ook wel lieflijk vogeltje en dat komt vooral door het hele plaatje van grootte, kleur, zachte pieptoontjes en gescharrel in de struiken. Bij elkaar genomen maakt dat de vuurgoudhaan tot een heel aaibaar vogeltje en in de winter zijn ze ook niet zo schuw.

Vuurgoudhanen leven vooral in de oostelijke helft van Nederland. Je kunt een denkbeeldige lijn trekken van Breda naar Groningen en ten oosten van deze lijn broeden vuurgoudhanen. Maar in de winter kun je vuurgoudhanen in het hele land tegenkomen. Dit zijn dan voornamelijk vogels uit Duitsland en Denemarken die hier overwinteren en daar ligt dan ook de meest noordelijke verspreidingsgrens van deze soort. In heel Scandinavië komen geen vuurgoudhanen voor. Samen met de goudhaan, die maar een fractie kleiner is dan de vuurgoudhaan, zijn ze de kleinste vogeltjes van Europa.

vuurgoudhaantjes zijn zeer beweeglijk. Fotograaf: Henk Dikkers

Vuurgoudhanen broeden in naaldbossen maar ook in loof- en gemengde bossen. Je kunt ze ook aantreffen in coniferen en klimopstruiken. Ze hebben twee legsels met gemiddeld tien eieren per broedseizoen en maken hun nest van veren, takjes en mos.

Verenkleed

Fotograaf: Josephine Beijer

Een vuurgoudhaan heeft een oranje tot soms wel opvallend oranjerode kopstreep(1) met aan weerszijden een zwarte zijstreep(2). De oogstreep(3) is zwart met daarboven een witte wenkbrauwstreep(4). De nek of kraag(5) is geelgroen gekleurd. De poten(6) zijn lichtbruin gekleurd.

Kleed man

Vuurgoudhaan mannetje. Fotograaf: Michel Geven

Een mannetje is te herkennen aan de fel oranjerode kruinstreep. De kruinstreep is donkerder en feller gekleurd dan de wat meer geler gekleurde kruinstreep van het vrouwtje. En daarmee is vrij makkelijk het verschil tussen de mannetjes en de vrouwtjes te zien. Om de vrouwtjes te verleiden, zet het mannetje zijn felgekleurde kuif op en dat vinden de vrouwtjes heel aantrekkelijk.

Kenmerkend gedrag

Een vuurgoudhaantje in een naaldboom. Fotograaf: Jurgen Maassen

Een vuurgoudhaan is zeer beweeglijk en als ze zo van tak naar tak fladderen, zijn ze maar lastig te volgen. Ze zitten nauwelijks stil en zijn altijd driftig op zoek naar iets eetbaars. Ze zijn vooral op zoek naar kleine insectjes zoals muggen en spinnen. Ze maken daarbij vrijwel constant geluid maar de hoge piepjes klinken gedempt en je moet goed luisteren. Oudere vogelaars kunnen wel eens moeite hebben met de hoge tonen van de goudhanen en vuurgoudhanen. De toonhoogte van de laatste ligt iets lager. Vuurgoudhanen kun je in de winter ook in tuinen aantreffen. Je ziet ze dan wel eens in gezelschap van mezen. En als de winters zo mild blijven zoals de afgelopen jaren, trekken de vuurgoudhanen niet weg en kunnen we ze hele winter wel tegenkomen.

Gelijkende soorten

Een goudhaan. Fotograaf: Henk Dikkers