Introductie

De grote lijster begint als één van de eerste zangvogels te zingen. Vanaf januari is hun ietwat melancholische gezang al te horen. De eerste aankondiger van het voorjaar!

Fotograaf: Bert Ooms

Kenmerken

De grote lijster is met zijn 27 centimeter een van de grootste lijstersoorten en leeft met name in een bosrijke omgeving. Hij is ook te vinden in parken en op open vlakten nabij bossen. De grote lijster zingt een stuk minder melodisch dan een merel of zanglijster en deze zang laat hij tot heel laat in het jaar nog horen. Zelfs tegen de tijd dat de wintertijd aanbreekt kan een grote lijster nog wel eens zingen. Grote lijsters komen vooral in de oostelijke helft van ons land voor. In de westelijke provincies is de grote lijster veel zeldzamer.

Verenkleed

Grote lijster met voedsel voor een van de jongen. Fotograaf: Henk Dikkers

De grote lijster is op de rug en kop(1) melkchocolade bruin gekleurd en heeft daar weinig tekening. De borst en keel(2) zijn licht beige gekleurd en voorzien van overwegend donkerbruine ronde stippen(3) die soms ook een beetje stervormig kunnen zijn. De poten(4) zijn net als bij de zanglijster licht oranje gekleurd en de snavel(5) is vrij kort en stomp. Hij valt niet echt op in het veld en wordt meestal pas door zijn gedrag, de snelle korte dribbels in het open veld opgemerkt. Daarnaast kun je ze ook goed terugvinden in de toppen van de bomen waar ze graag op de uitkijk zitten en ook zingen

Juveniel kleed

Jonge grote lijster wordt gevoerd. Fotograaf: Henk Dikkers

Een jonge grote lijster heeft al snel, zelfs in de periode dat hij door de ouders gevoerd wordt, vrijwel hetzelfde verenkleed. Op de vleugels en rug is de aftekening van de randen van de veren wel wat scherper dan bij de volwassen vogels. De vogel heeft verder nog een iets kleiner postuur en bij de snavelbasis kun je nog zien dat daar minder veertjes zitten en de mondhoeken nog wat geel gekleurd en kaal zijn.

Kenmerkend gedrag

Fotograaf: Henk Wiebe van der Meulen

Als een grote lijster foerageert, staat hij vrijwel altijd rechtop en observeert hij de omgeving nauwlettend. Hij dribbelt steeds een stukje en kijkt, alsof hij op zijn tenen staat, alert om zich heen en trekt dan snel een pier uit de grond. Dat doet de zanglijster overigens ook op deze manier. De grote lijster is een schuwe vogel die jou allang, nog voordat jij hem ziet, in de gaten heeft. Als de grote lijster zich bespied voelt, vliegt hij op en verdwijnt uit het zicht in bomen of struiken. De grote lijster zingt vooral in de eerste helft van het jaar maar kan ook later in het jaar nog weleens zingen. Zijn lied zit qua klank tussen de merel en zanglijster in. Een helder klinkend lied zonder de herhalingen zoals de zanglijster dat doet. Vanaf augustus verzamelen grote lijsters zich en blijven dan een aantal dagen tot soms een paar weken samen. Dat kunnen dan weleens dertig of meer vogels zijn die in zo’n periode bij elkaar blijven. Ze foerageren steeds in hetzelfde gebied om na enige tijd samen te vertrekken naar de overwinteringsgebieden. Niet alle grote lijsters vertrekken; er zijn altijd wel wat lijsters die hier blijven.

Gelijkende soorten

Zanglijster met driehoekige stipjes (pijlpuntjes) op de borst. Fotograaf: Gert-Jan Cromwijk

De zanglijster lijkt sterk op een grote lijster maar is met zijn 23 centimeter een flink stuk kleiner. Daar waar bij de grote lijster de spikkels op de borst rondjes zijn, zijn dat bij de zanglijster een soort driehoekjes. Die driehoekjes worden ook wel pijlpuntjes genoemd. De zanglijster is iets minder flets gekleurd en oogt wat warmer bruin dan zijn grote broer de grote lijster.

Wist je dat?